Tại sao phải xét nghiệm HbA1c?
HbA1c là một trong những chỉ số xét nghiệm rất quan trọng với bệnh nhân đái tháo đường vì nó phản ánh tình trạng glucose máu trong 3 tháng vừa qua của họ đã được kiểm soát tốt hay chưa. Trên cơ sở đó giúp cho bệnh nhân cũng như bác sĩ điều trị có kế hoạch điều trị kịp thời cũng như phòng ngừa các biến chứng của bệnh gây ra.
Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân không hiểu đúng tầm quan trọng của chỉ số này nên việc kiểm tra chỉ số HbA1c đang ít được sử dụng. Vậy chỉ số này là gì, có ý nghĩa như thế nào trong chẩn đoán và điều trị bệnh đái tháo đường?
1. Chỉ số HbA1c là gì?
HbA1c là một loại hemoglobin đặc biệt kết hợp giữa hemoglobin và đường glucose, nó đại diện cho tình trạng gắn kết của đường trên Hb hồng cầu. HbA1c tồn tại trong hồng cầu, có chức năng vận chuyển oxy và glucose đi nuôi cơ thể.
Sự hình thành loại hemoglobin đặc biệt này xảy ra chậm 0.05% trong ngày và tồn tại suốt trong đời sống của hồng cầu 120 ngày, thay đổi sớm nhất trong vòng 4 tuần lễ.
Bình thường chỉ số này chiếm 4-6% trong toàn bộ hemoglobin.
Chỉ số của loại hemoglobin đặc biệt khi tăng trên bình thường 1% tương ứng với giá trị đường huyết bạn tăng lên 30mg/dl hay 1.7mmol/l.
- Khi chỉ số > 6.5% chứng tỏ bạn đang kiểm soát đường huyết kém.
- Khi chỉ số < 6.5% cho thấy bạn đang kiểm soát đường huyết tốt.
- Xét nghiệm HbA1c được thực hiện bằng cách lấy một mẫu máu nhỏ của bạn, mẫu máu sẽ được đo chỉ số tại phòng xét nghiệm, kết quả được tính theo tỷ lệ phần trăm hemoglobin của máu.
2. HbA1c được hình thành như thế nào?
Hemoglobin (Hb) là một trong những thành phần cấu tạo nên tế bào hồng cầu của máu, có vai trò vận chuyển oxy trong máu. Bình thường luôn luôn có sự gắn kết của đường trong máu với Hb của hồng cầu.
Chỉ số HbA1c chiếm phần lớn ở người lớn, nó đại diện cho tình trạng gắn kết của đường trên Hb hồng cầu.
Sự hình thành loại hemoglobin đặc biệt này xảy ra chậm 0.05% trong ngày, và tồn tại suốt trong đời sống hồng cầu 120 ngày, thay đổi sớm nhất trong vòng 4 tuần lễ.
3. Tại sao cần kiểm soát chỉ số HbA1c
Chỉ số này phản ánh tình trạng kiểm soát đường của bệnh nhân liên tục trong 3 tháng giúp cho bệnh nhân và bác sĩ điều trị có kế hoạch điều trị tiếp. Ngoài ra loại hemoglobin đặc biệt này có giá trị chẩn đoán cũng như tầm soát sớm tiền đái tháo đường.
Đối với bệnh nhân tiểu đường, chỉ số HbA1c < 6.5% có nghĩa đường máu của bạn đang được kiểm soát tốt, điều này có nghĩa có thể làm chậm và ngăn ngừa sự phát triển các biến chứng về mắt, thận, tim mạch và thần kinh do bệnh tiểu đường gây ra.
Chỉ số này có thể sử dụng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường và tiền đái tháo đường ( Hiệp hội đái tháo đường hoa kỳ).
4. Xét nghiệm HbA1c được thực hiện như thế nào?
Xét nghiệm HbA1c được thực hiện bằng cách lấy một mẫu máu nhỏ của bạn và được đo tại phòng xét nghiệm theo nhiều phương pháp khác nhau, kết quả được tính theo tỉ lệ phần trăm hemoglobin của máu.
5. Giá trị bình thường của HbA1c là bao nhiêu?
- Bình thường HbA1c chiếm 4-6% trong toàn bộ hemoglobin.
- Khi HbA1c tăng trên bình thường 1% tương ứng với giá trị đường huyết của bạn tăng lên 30mg/dl hay 1.7Mmol/L.
- Khi chỉ số > 10% cho thấy đường huyết của bạn trong thời gian qua kiểm soát kém.
- Khi chỉ số < 6.5% cho thấy đường huyết của bạn kiểm soát tốt.
6. Làm như thế nào để HbA1c dưới 6.5%
Kiểm soát mức đường huyết ổn định liên tục 24 giờ trong ngày. Là tác động chính trong việc làm giảm chỉ số HbA1c theo mục tiêu.
Muốn mình kiểm soát đường huyết ổn định trong thời gian lâu dài đòi hỏi bạn phải tuân thủ nghiêm ngặt hàng ngày về chế độ ăn, chế độ tập luyện, chế độ dùng thuốc và tự theo dõi đường huyết tại nhà.
7. Theo dõi đường huyết khi đói và HbA1c khác nhau như thế nào?
Theo dõi đường huyết khi đói chỉ cho thấy giá trị đường huyết ở thời điểm làm xét nghiệm.
Còn xét nghiệm chỉ số này phản ánh bức tranh lớn hơn và toàn diện hơn. Về tỷ lệ % trung bình đường huyết của bạn trong 3 tháng vừa qua. Nhưng chỉ số HbA1C có ý nghĩa và giá trị hơn glucose máu đói tại 1 thời điểm.
8. Kiểm soát HbA1c và chỉ số đường huyết như thế nào là tốt?
Đường huyết được kiểm soát tốt nhất khi HbA1c < 6.5% và đường huyết lý tưởng là trở về bình thường.
Trong một số trường hợp có thể chấp nhận mức đường huyết lúc đói 150mg%, tránh đường huyết thấp < 60mg% hay bị hạ đường huyết. Tuy nhiên khi cần thiết bạn nên tham vấn bác sĩ.
Những thông tin về chỉ số HbA1c của người mắc căn bệnh đái tháo đường hy vọng là những điều có lợi ích cho bạn.
Cùng tìm hiểu về nhịp tim và huyết áp
Tìm hiểu thêm về tăng huyết áp
Chia sẻ thêm về tăng huyết áp
Đọc và hiểu thêm về điều trị tiểu đường thai kỳ
Như thế nào là chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp
Xem thêm cơn đau thắt ngưc
Xem thêm về thức ăn dành cho người tiểu đường
Tìm hiểu thêm phối hợp thuốc huyết áp
